Dieta karniwora. Czy "dieta mięsożercy" jest antidotum w walce z otyłością?

Dieta karniowora znana jest także jako „dieta mięsożercy”. To bardzo restrykcyjny sposób odżywiania, który polega na jedzeniu wyłącznie produktów pochodzenia zwierzęcego: mięsa, ryb, owoców morza, jaj i w ograniczonych ilościach nabiału. Według jej autora, doktora Shawna Bakera, dieta karniwora ma być nie tylko świetnym sposobem na odchudzanie, lecz także przyczyniać się do poprawy samopoczucia, regulować gospodarkę cukrową, a nawet niwelować zaburzenia lękowe i stany depresyjne. Z tego artykułu dowiesz się, na czym polega dieta karniwora i czy rzeczywiście może być antidotum w walce z epidemią otyłości.

Zasady diety karniwora

Dieta karniwora jest odmianą diety ketogenicznej,

Sprawdź dietę ketogeniczną

ponieważ charakteryzuje się bardzo niską zawartością węglowodanów i wysoką zawartością tłuszczów. Jej menu zakłada spożywanie tylko i wyłącznie produktów odzwierzęcych. Dozwolonymi produktami na diecie karniwora są:

• wszystkie rodzaje mięs tj. drób, wołowina, wieprzowina, dziczyzna, jagnięcina, cielęcina itd.,
• smalec, łój, masło, ghee, sery żółte i pleśniowe,
• ryby chude i tłuste,
• owoce morza,
• jaja, 
• nabiał w ograniczonych ilościach z uwagi na obecność cukru mlecznego m.in. mleko, kefir, maślanka, jogurt.

Z dozwolonych produktów możemy komponować dowolne posiłki. Osoby stosujące dietę karniwora często na śniadanie jadają jajecznicę z boczkiem, na obiad steki, grillowany schab lub pieczonego kurczaka, a na kolację smażone na maśle krewetki czy sałatkę z tuńczyka i ugotowanych na twardo jajek. Przekąski to przykładowo kabanosy lub roladki z szynki i żółtego sera.

Będąc na diecie karniwora można pić jedynie wodę lub wywar z kości. Niedozwolone są natomiast kawa i herbata, a także soki i napoje. 

Ponieważ dieta karniwora jest oparta o produkty odzwierzęce oznacza to, że eliminuje bogatą w składniki odżywcze żywność roślinną. Wykluczone są następujące produkty: 

• owoce, 
• warzywa, 
• grzyby, 
• produkty zbożowe tj. makarony, kasze, pieczywo, płatki, ryż, otręby itp.
• pestki, orzechy, masło orzechowe,
• warzywa strączkowe tj. soczewica, ciecierzyca, fasola itp.
• oleje roślinne,
• słodycze,
• cukier, syropy cukrowe, miód.

Wpływ diety karniwora na zdrowie

Twórca diety karniwora, doktor Shawn Baker, twierdził, że to doskonały sposób na szybkie i długotrwałe pozbycie się niechcianych kilogramów. Według autora ten sposób odżywiania miał regulować poziom cukru we krwi, przeciwdziałać cukrzycy i otyłości, a także pozytywnie wpływać na nasze samopoczucie, poprawiać nastrój oraz zapobiegać napadom lęku – łagodzić stany zapalne i stany depresyjne. Niestety żadna z tych obietnic nie została jednak potwierdzona naukowo. Do dziś brakuje wiarygodnych dowodów potwierdzających skuteczność diety karniwora.

Subiektywnymi korzyściami wynikającymi ze stosowania diety karniwora podawanymi przez jej zwolenników to zwiększenie uczucia sytości i niwelowanie łaknienia, co ma przekładać się na szybką utratę masy ciała. Jest to związanie z wysokim spożyciem białka o właściwościach sycących oraz niskim spożyciem węglowodanów. Z uwagi na dużą restrykcyjność diety pod kątem doboru dozwolonych produktów spożywczych, zmniejszeniu ulega ogólna kaloryczność diety. Choć sugerowane efekty mogą wydawać się kuszące trzeba liczyć się wysokim ryzykiem efektu jo-jo. Ponadto dieta może doprowadzić do niedoboru niezbędnych dla zachowania zdrowia witamin, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego.

Dieta karniwora – wady

Okazuje się, że dieta karniwora jest nie tylko nieskuteczna na dłuższą metę, lecz także niebezpieczna dla naszego zdrowia. O jakie ryzyko chodzi?

Niedobór węglowodanów

Węglowodany to jeden z trzech podstawowych makroskładników, które są niezbędne w naszej diecie. Stanowią główne źródło energii dla mózgu oraz pracujących mięśni, a także biorą udział w utlenianiu kwasów tłuszczowych. Ich niedobór w diecie prowadzi do uczucia zmęczenia, bólów głowy, senności i ogólnego gorszego samopoczucia.

Niedobór błonnika pokarmowego

Błonnik to fragmenty tkanek roślinnych nieulegające trawieniu z udziałem enzymów trawiennych wytwarzanych przez organizm człowieka i wchłanianiu w układzie pokarmowym człowieka. Jego rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu jest jednak istotna. Błonnik jest częściowo rozkładany przez bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu wzbogaca różnorodność mikroflory. Poprawia perystaltykę jelit i reguluje funkcjonowanie układu trawiennego. Działa jak miotełka w naszym przewodzie pokarmowym, usuwając z niego resztki pokarmowe, przeciwdziałając zaparciom. Odpowiednia podaż błonnika w diecie znacząco minimalizuje ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego. Co więcej wpływa korzystnie na regulowanie poziomu cukru i cholesterolu we krwi. Jego źródłem w diecie są warzywa, owoce, nasiona strączkowe, produkty zbożowe, orzechy, nasiona i pestki.

Niedobór antyoksydantów

Antyoksydanty, znane także jako przeciwutleniacze, to związki chemiczne neutralizujące szkodliwe działanie wolnych rodników. Spowalniają proces starzenia i zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów. Ich głównym źródłem w diecie są warzywa i owoce, nasiona strączkowe, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona i pestki, czyli produkty eliminowana na diecie karniwora.

Niedobór witamin i minerałów

Dieta karniwora to bardzo restrykcyjna dieta eliminacyjna. Stosując ją, trudno zapewnić odpowiednią podaż niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin i minerałów. W zależności od kompozycji diety karniwora istnieje ryzyko niedostarczenia wraz z pożywaniem odpowiedniej ilości m.in.:

• kwasu foliowego (wit. B9), którego źródłem są przede wszystkim ciemno zielone warzywa liściaste np. szpinak, jarmuż oraz pomarańczowe warzywa i owoce, a także wybrane produkty odzwierzęce jak sery żółte, jaja, wątroba. Ponieważ foliany są bardzo wrażliwe na działanie wysokiej temperatury, najwartościowszym ich źródłem są świeże warzywa.
• witaminy B2 obecnej m.in. w pełnoziarnistych produktach zbożowych, niektórych warzywach (np. groszek, brokuły), produktach mlecznych i podrobach,
• witaminy C, której podstawowym źródłem są świeże owoce i warzywa,
• witaminy D obecna w tłustych rybach morskich oraz owocach morza,
• witaminy K obecna w ciemnozielonych warzywach i olejach roślinnych. Pewne jej ilości znajdują się też w żółtku jaja i wątrobie,
• magnezu, którego źródłem są nasiona strączków, pełnoziarniste produkty zbożowe, kakao, zielone warzywa, a także sery podpuszczkowe, ryby i woda pitna,
• potasu, którego głównym źródłem są warzywa, owoce, produkty zbożowe, orzechy, nasiona, pestki, rośliny strączkowe, a także mięso i ryby.

Nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych

Zawarte w produktach odzwierzęcych tłuszcze nasycone – spożywane w nadmiernych ilościach – to jeden z głównych czynników rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Warto zaznaczyć, że zgodnie z danymi GUS choroby układu krążenia są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów wśród Polaków. Na ich rozwój ma wpływ m.in. wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych. Podnoszą one poziom "złego" cholesterolu frakcji LDL we krwi i zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca czy udaru mózgu. Nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie może prowadzić do zaburzeń płodności. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy rekomendowane jest zastępowanie produktów spożywczych zasobnych w nasycone kwasy tłuszczowe produktami roślinnymi bogatymi w tłuszcze nienasycone.

Monotonia posiłków i wysoki koszt diety

Dieta karniwora nie daje dużego pola do kulinarnych eksperymentów, a wybór dozwolonych składników jest mocno ograniczony. Dodatkowo, dobrej jakości mięsa i sery, ryby oraz owoce morza, należą do najdroższych produktów. Dlatego taki sposób odżywiania może okazać się nieprzyjemny nie tylko dla podniebienia, lecz także dla portfela.

Zdrowszy sposób na szczupłą sylwetkę

Jeśli zależy Ci na pozbyciu się zbędnych kilogramów, zamiast eksperymentować z niebezpiecznymi dietami-cud, postaw na racjonalne i zbilansowane odżywianie, zachowując deficyt kaloryczny. Zadbaj o to, aby Twoje posiłki zawsze dostarczały w odpowiednich proporcjach wszystkich makroskładników: tłuszczów, białek i węglowodanów. Jedz jak najbardziej urozmaicone posiłki. Sięgaj jak najczęściej po owoce i warzywa, a tłuszcze zwierzęce zastępuj roślinnymi. Unikaj słodyczy, słonych przekąsek, niskiej jakości wędlin i  gotowych dań. Dzięki pełnowartościowej diecie o umiarkowanym deficycie kalorycznym, z pewnością uda Ci się skutecznie stracić nadprogramowe kilogramy. Zadbaj też o regularną aktywność fizyczną, która wprawi Cię w dobry nastrój i pomoże spalić dodatkowe kalorie.

Skuteczność diety karniwora nie ma żadnego potwierdzenia naukowego. Dietetycy i lekarze są zgodni, co do tego, że "dieta mięsożercy" jest restrykcyjna oraz niedoborowa w substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należą do nich m.in. błonnik pokarmowy, niektóre witaminy, składniki mineralne i antyoksydanty. Skuteczna i bezpieczna dla zdrowia jest zbilansowana i pełnowartościowa dieta klasyczna dopasowana kalorycznie do indywidualnych potrzeb osoby ją stosującej.
 

---

Bibliografia:

1. Kaproń A.: Dieta karniwora. Na czym polega i czy jest zdrowa? dietetycy.org.pl
2. GUS: Umieralność w 2021 roku. Zgony według przyczyn – dane wstępne.
3. Gryszczyńska A.: Witaminy z grupy B – naturalne źródłe, rola w organizmie, skutki awitaminozy. Postępy Fitoterapii 4, 2009.
4. Jarosz M. i wsp.: Normy żywienia dla Populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 2020.