Dieta lekkostrawna

Dieta lekkostrawna – zasady i wskazania. Lista produktów zalecanych

Dieta lekkostrawna nazywana jest też dietą łatwostrawną. To jadłospis rekomendowany w przypadku zaburzeń funkcjonowania układu trawiennego, w czasie rekonwalescencji po operacjach lub zabiegach i nie tylko. Zadaniem lekkostrawnej diety jest przede wszystkim odciążenie przewodu pokarmowego, dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych w najbardziej dostępnej formie. Wyjaśniamy, na czym polega dieta lekkostrawna, co na niej jeść i kiedy warto na nią przejść. Przestawiamy również pomysły na proste dania lekkostrawne. 

Spis treści:

1. Na czym polega dieta lekkostrawna?
2. Lekkostrawny jadłospis – wskazania i przeciwwskazania
3. Jak długo stosować dietę lekkostrawną?
4. Dieta lekkostrawna a odchudzanie – czy można zrzucić na niej zbędne kilogramy?
5. Dieta lekkostrawna – co jeść? Produkty zalecane
6. Produkty niezalecane na diecie lekkostrawnej.
7. Pomysły na posiłki lekkostrawne – śnianie, obiad, przekąski i nie tylko
8. Dieta lekkostrawna – odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Na czym polega dieta lekkostrawna?

Dieta lekkostrawna to modyfikacja tradycyjnego sposobu żywienia. W zależności od indywidualnego zapotrzebowania jadłospis powinien dostarczać odpowiednich ilości energii oraz makroskładników, witamin i soli mineralnych. Lekkostrawne menu bazuje na produktach, które łatwo ulegają trawieniu w przewodzie pokarmowym i go nie obciążają. Ogranicza pokarmy wysokobłonnikowe, wysokotłuszczowe i wzdymające. Posiłki doprawiane są łagodnymi przyprawami i ziołami, gdyż nie zaleca się dodawania ostrych lub kwaśnych np. octu. Poszczególne produkty powinny być dobrze ugotowane, miękkie, mogą być mielone lub przetarte przez sito. Potrawy powinny być gotowane, pieczone bez tłuszczu lub przygotowywane na parze. Nie zaleca się smażenia na grubej warstwie tłuszczu, duszenia z wcześniejszym obsmażaniem składników, a także pieczenia do uzyskania chrupkiej skórki. Dzięki temu pokarm odciąża przewód pokarmowy, a także łagodzi ewentualne dolegliwości ze strony jelit czy żołądka. 

Najważniejsze zasady diety lekkostrawnej

1. Odpowiednie zbilansowanie codziennego menu, tak aby zapewniało niezbędną ilość energii, białka, węglowodanów i tłuszczu oraz innych substancji odżywczych.
2. Ograniczenie podaży błonnika do 20-25 g na dobę – nie całkowita jego eliminacja. Źródłem błonnika powinny być młode warzywa i owoce, drobne produkty zbożowe.
3. Rezygnacja z produktów wzdymających np. nasion strączkowych, warzyw kapustnych i cebulowych, a także ostrych przypraw. Nie zalecane są także tłuste potrawy, produkty wędzone lub peklowane.
4. Gotowanie w wodzie lub na parze, pieczenie w rękawie do tego przeznaczonym lub w folii, a także beztłuszczowe smażenie jako zalecana forma obróbki kulinarnej żywności. Na diecie lekkostrawnej niedozwolone są pokarmy smażone z wykorzystaniem tłuszczu, duszone z wcześniejszym obsmażaniem, a także pieczone do zarumienienia.
5. Spożywanie produktów ugotowanych do miękkości np. kasz, makaronów lub warzyw. Błonnik w nich zawarty jest wówczas łatwiej strawny.
6. Wybór chudych gatunków mięs i ryb, niskotłuszczowych produktów mlecznych zamiast tych z dużą ilością tłuszczu. 
7. Dodawanie olejów roślinnych lub masła do gotowych potraw. 
8. Spulchnianie potraw poprzez dodatek namoczonej w wodzie lub mleku czerstwej bułki, piany z białek. Mielenie lub przecieranie przez sito. 
9. Spożywanie 4-6 mniejszych posiłków w ciągu dnia w równych odstępach czasowych.
10. Sięganie wyłącznie po dozwolone produkty lekkostrawne, których listę znajdziesz w dalszej części artykułu.
     

Lekkostrawny jadłospis – wskazania i przeciwwskazania

Kiedy jedzenie lekkostrawne powinno stać się podstawą codziennego jadłospisu? Na liście wskazań do przejścia na tę dietę znalazły się przede wszystkim dolegliwości lub choroby przewlekłe przewodu pokarmowego. 

Wskazania do zastosowania diety łatwostrawnej to:

• okres rekonwalescencji po operacjach chirurgicznych, 
• stany zapalne jelit, 
• nieswoiste choroby zapalne jelit,
• stany zapalne błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy,
• refluks przełyku,
• biegunka,
• nowotwory przewodu pokarmowego,
• żywienie osób starszych.

Jak długo stosować dietę lekkostrawną?

Dieta łatwostrawna jest modyfikacją tradycyjnego sposobu odżywiania się, która ma odciążyć przewód pokarmowy. Należy stosować ją tak długo, jak jest to niezbędne. Jest to menu, które w niektórych sytuacjach należy stosować całe życie. 

Dieta lekkostrawna a odchudzanie. Czy można zrzucić na niej zbędne kilogramy?

Niektórzy zastanawiają się, czy istnieje zależność między dietą lekkostrawną a odchudzaniem. Choć samo menu łatwostrawne nie ma na celu utraty zbędnych kilogramów, to zastosowanie się do zasady tej diety może spowodować ubytek masy ciała. Jeśli dotychczasowy sposób odżywiania uwzględniał tłuste, ciężkostrawne pokarmy, modyfikacja sposobu przygotowania posiłków na dania gotowane na parze lub w wodzie może spowodować ograniczenie konsumpcji energii, a w efekcie ubytek masy ciała. Nie mniej diety lekkostrawnej nie stosuje się w celu obniżenia masy ciała. 

Dieta lekkostrawna – co jeść? Produkty dozwolone

Musisz przejść na dietę lekkostrawną i nie wiesz, co jeść? Produkty dozwolone to przede wszystkim jasne pieczywo, gotowane warzywa, ale nie tylko. Aby ułatwić Ci przygotowywanie posiłków na bazie produktów lekkostrawnych, stworzyliśmy zestawienie rekomendowanych artykułów spożywczych.

Produkty lekkostrawne – tabela

Mięso i ryby	indyk, kurczak, cielęcina, królik, dorsz, sandacz, pstrąg, szczupak, leszcz
Produkty zbożowe	jasne pszenne pieczywo, sucharki, biszkopty, ryż biały, kasza jaglana, kasza jęczmienna perłowa lub krakowska, kasza manna, kuskus, jasny pszenny makaron, makaron nitki, płatki ryżowe, płatki jaglane
Nabiał	jajka gotowane na miękko, omlet na parze lub jajecznica ścięta na parze; niskotłuszczowe produkty mleczne – w przypadku gorszej tolerancji polecane są wersje bez laktozy np. jogurt, kefir, maślanka, mleko, biały ser
Warzywa	najlepiej gotowane na parze, bez skórki – dynia, marchewka, ziemniaki, groszek zielony, buraki, młoda fasolka szparagowa, cukinia, kabaczek; na surowo – pomidor bez skórki, sałata, cykoria,
Owoce	dojrzałe, miękkie, spożywane bez pestek i skórki – jabłka (najlepiej pieczone), morele, banany, jagody, winogrona
Tłuszcze	masło, oleje roślinne, oliwa z oliwek

Na diecie łatwostrawnej zalecane są musy owocowe, galaretki, tradycyjny budyń na mleku zwykłym lub bez laktozy. Posiłki można doprawiać łagodnymi przyprawami np. słodką papryką, koperkiem, natką pietruszki, majerankiem, cynamonem lub wanilią. W zależności od stanu zdrowia, lekkostrawny jadłospis może zostać dodatkowo zmodyfikowany przez lekarza prowadzącego. Zmiany mogą dotyczyć ogólnej ilości tłuszczu. 

Produkty niezalecane na diecie lekkostrawnej

Wiesz już, jakie produkty lekkostrawne znalazły się na liście dozwolonych artykułów spożywczych. A które z nich należy wyeliminować z codziennego jadłospisu? Podstawą jest rezygnacja z jedzenia, które zawiera duże ilości błonnika pokarmowego oraz powoduje gazy i wzdęcia. 

Produkty niezalecane to:

• tłuste mięso i ryby, a także ich przetwory np. parówki, wędliny peklowane, konserwy,
• pełnoziarniste produkty zbożowe np. kasza pęczak, kasza gryczana, chleb żytni razowy, ciemne makarony, pieczywo cukiernicze, ryż brązowy, płatki owsiane zwykłe,
• tłuszcze np. margaryna piekarnicza, smalec, słonina, utwardzony olej palmowy,
• wysokotłuszczowe produkty mleczne np. ser żółty, ser pleśniowy, serki topione, ser feta, tłuste mleko, kwaśna śmietana, 
• nasiona roślin strączkowych np. soczewica, ciecierzyca, groch,
• orzechy, nasiona i pestki,
• niektóre warzywa np. kapusta, brukselka, cebula, czosnek, rzodkiewka, ogórek,
• niektóre owoce np. daktyle, czereśnie, gruszki, owoce suszone,
• ostre lub kwaśne przyprawy np. chili, ocet, pieprz, ostra papryka, curry, ziele angielskie,
• inne: kakao, słodkie wypieki z kremami lub smażone na tłuszczu, lody mleczne, napoje gazowane i alkohol.

Pomysły na posiłki lekkostrawne 

Poniżej przedstawiamy propozycje na lekkostrawne posiłki. Z pewnością znajdziesz coś dla siebie.

Śniadanie lekkostrawne

• omlet gotowany na parze z pomidorem bez skórki i kromką pszennego pieczywa,
• jajka na miękko z kajzerką i pomidorem bez skórki,
• płatki ryżowe gotowane na mleku bez laktozy z musem z truskawek.

Obiad lekkostrawny

• pieczony w rękawie piekarniczym filet z dorsza, z purée ziemniaczanym i młodą fasolką szparagową,
• gotowany filet z indyka z kaszą jaglaną i gotowaną dynią,
• potrawka z kurczaka z marchewką i gotowanym ryżem jaśminowym,  
• miseczka zupy krem z dyni z gotowanym kurczakiem.

Kolacja lekkostrawna

• kanapki z bagietki z chudym twarożkiem i koperkiem,
• ryż jaśminowy z musem z jabłka i jogurtem naturalnym,
• sałatka z gotowanych warzyw – marchewki, ziemniaka i zielonego groszku.

Lekkostrawne przekąski

• dojrzałe owoce bez skórki w formie sałatki,
• koktajl mleczny z truskawkami,
• zupa krem z marchewki,
• sucharki,
• domowy kisiel,
• domowy budyń z syropem owocowym,
• biszkopty z jogurtem naturalnym i musem brzoskwiniowym.

Co słodkiego przy diecie lekkostrawnej?

Nie wiesz, co jeść słodkiego przy diecie lekkostrawnej? Polecane są domowe kisiele z soku owocowego zagęszczonego skrobią ziemniaczaną. Sprawdzą się też musy przygotowane ze świeżych lub pieczonych dozwolonych owoców, na przykład z jabłek. A jakie ciasto przy diecie lekkostrawnej będzie bezpiecznym wyborem? Smacznym pomysłem jest niskotłuszczowe ciasto drożdżowe lub lekkie wypieki jogurtowe bazujące na dozwolonych, lekkostrawnych składnikach.

Dieta lekkostrawna – odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Wiesz już, na czym polega dieta lekkostrawna, kiedy i na jak długo warto na nią przejść oraz jak tworzyć posiłki lekkostrawne, które będą nie tylko zdrowe, ale i smaczne. Na zakończenie przygotowaliśmy dla Ciebie sekcję FAQ, czyli odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Dzięki niej rozwiejemy wszelkie ewentualne wątpliwości, sprawiając, że przejście na dietę lekkostrawną i stworzenie menu na każdy dzień staną się jeszcze łatwiejsze.

Czy banan jest lekkostrawny?

Dojrzały banan jest lekkostrawny. Można spożywać go jako samodzielna przekąska lub dodatek do słodkich przekąsek np. w połączeniu z jogurtem naturalnym. 

Czy makaron i ryż jest lekkostrawny?

Nie każdy makaron i ryż jest lekkostrawny. Stosując dietę lekkostrawną można spożywać drobny makaron pszenny, a także biały ryż. Pamiętaj jednak, aby były dobrze ugotowane! Niezalecany jest z kolei makaron razowy i ryż brązowy, które zawierają duże ilości błonnika pokarmowego.

Czy ziemniaki są lekkostrawne?

Gotowane w wodzie lub na parze ziemniaki, a także przygotowane w formie purée są lekkostrawne. Niepolecane są ziemniaki pieczone, a także smażone.

Czy jajka są lekkostrawne? Czy można jeść jajecznicę?

Przechodząc na dietę łatwostrawną, niektórzy zastanawiają się, czy jajka są lekkostrawne. Tak, jednak nie w każdej formie. Zaleca się sięganie po omlety na parze, jajka sadzone i ścięte na parze, a także jajka gotowane na miękko. Jajecznica jest lekkostrawna jeśli nie zostanie przygotowana na tłuszczu i nie została usmażona. 

Czy awokado jest lekkostrawne?

Popularność awokado sprawiła, że stało się jednym z ulubionych owoców wielu z nas. Nie bez powodu – jest smaczne, można wykorzystać je na dziesiątki sposobów, a do tego jest źródłem zdrowych tłuszczów. W takim razie – czy awokado jest lekkostrawne? Ze względu na wspomnianą wysoką zawartością tłuszczu może nasilać objawy ze strony układu pokarmowego, na przykład refluksu. Właśnie dlatego zaleca się z niego zrezygnować lub spożywać w ograniczonych ilościach. Dobrze tolerowane może być bardzo dojrzałe awokado spożywane w niewielkich ilościach.

Czy kalafior i brokuł jest lekkostrawny?

Kalafior i brokuły należą do warzyw kapustnych, które nie są zalecane na diecie lekkostrawnej. Po ugotowaniu na parze lub w wodzie do pełnej miękkości mogą być dobrze tolerowane, lecz zaleca się ich spożywane w ograniczonych ilościach.

 Czy można jeść pieczone jabłko na diecie lekkostrawnej?

Tak! Jeśli szukasz pomysłu na smaczną przekąskę, to przygotuj pieczone jabłko. Na diecie lekkostrawnej możesz również je ugotować albo podawać przetarte w towarzystwie innych owoców lekkostrawnych.