Dieta refluksowa - jak wyleczyć refluks

Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest jedną z najczęstszych chorób obserwowanych przez lekarzy. Objawy refluksu mogą być bardzo bolesne i odbijać się na zdrowiu psychicznym pacjenta. W tym artykule opowiem Ci jaka dieta przy refluksie poprawi Twoje samopoczucie oraz czego nie jeść przy refluksie. Zapraszam do czytania! 

Spis treści:

1. Refluks - przyczyny i objawy
2. Dieta przy refluksie 
3. Czego nie jeść przy refluksie?
4. Jak wyleczyć refluks?
5. Dieta antyrefluksowa - przykładowy jadłospis

Refluks - przyczyny i objawy

Choroba refluksowa przełyku GERD jest obecnie jednym z częściej spotykanych schorzeń w gastroenterologii. Występuje nawet u około 20–40% osób dorosłych. To schorzenie związane jest z patologicznym cofaniem treści żołądkowej do przełyku, wywołujący bolesne dolegliwości. GERD jest dużym obciążeniem fizycznym i emocjonalnym dla cierpiących na nią pacjentów.

Objawy obejmują m.in.:

• zgagę (uczucie palenia za mostkiem), 
• bóle w nadbrzuszu, 
• odbijanie,
• ból w klatce piersiowej,
• cofanie się treści żołądkowej do przełyku. 

Do objawów pozaprzełykowych zalicza się:

• zespół kaszlu refluksowego,
• zespół refluksowego zapalenia krtani,
• refluksowy zespół astmatyczny,
• zespół refluksowych nadżerek szkliwa zębów,
• zapalenie gardła,
• zapalenie płuc.

Zastanawiasz się co jeść na refluks? Zapraszam do czytania!

Dieta przy refluksie

Dieta przy refluksie skupia się przede wszystkim na ograniczeniu żywności, która nasila objawy. Dieta w refluksie powinna składać się z 4-6 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasu (co 2-3 godziny). Dzięki temu zmniejszy się uczucie pełności oraz ryzyko cofania się treści pokarmowej do przełyku. Posiłki należy spożywać powoli w spokojnej atmosferze, aby uniknąć połykania powietrza. Pacjenci z GERD muszą pić dużo wody, ponieważ zwiększa to objętość treści żołądka. 

Dieta refluksowa nie powinna być ciężkostrawna, dlatego należy unikać smażenia. Najzdrowszą formą obróbki termicznej jest gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenie bez dodatku tłuszczu np. w folii. 

Dieta na refluks żołądka powinna obejmować spożycie m.in.:

• warzyw w formie obranej i przygotowanej (np. gotowane/pieczone) lub surowe (jeśli są dobrze tolerowane), 
• owoców (świeżych i mrożonych), 
• drobnych kasz: kuskus, manny, kukurydzianej, 
• białego ryżu, 
• jasnego makaronu, 
• jasnego pieczywa, 
• pieczonych i gotowanych ziemniaków, 
• płatków zbożowych naturalnych (np. owsiane, jęczmienne, orkiszowe, żytnie),
• nabiału o obniżonej zawartości tłuszczu (np. mleko, jogurt naturalny, serek kanapkowy, mozzarella light, chudy i półtłusty twaróg),
• jaj gotowanych na miękko, twardo, w koszulce, 
• chudego mięsa bez skóry (np. cielęcina, kurczak,, indyk, królik), 
• chude wędliny (najlepiej domowe np. polędwica, szynka gotowana, wędliny drobiowe, pieczony schab, pieczona pierś z indyka/kurczaka), 
• chude i słodkowodne ryby (np. dorsz, sola, morszczuk, miruna, sandacz), 

• w umiarkowanych ilościach tłuste ryby (np. łosoś, pstrąg, tuńczyk, śledź, halibut, karp), 
• umiarkowanej ilości nasion roślin strączkowych (np. soja, fasola, groch, soczewica, bób, ciecierzyca), 
• mące sojowej, napojach sojowych bez dodatku cukru, przetworach sojowych (np. tofu, tempeh),
• makaronach z nasion roślin strączkowych (np. z fasoli, grochu , soczewicy),
• oliwę z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany, mieszanki masła z olejami roślinnymi, margaryny miękkie, margaryny z dodatkiem steroli, 
• rozdrobnione orzechy, pestki i nasiona (np. siemię lniane, nasiona chia),
• w umiarkowanej ilości przeciery owocowe, musy, sorbety, domowe wypieki bez cukru, kisiele i galaretki bez cukru, słodziki (np. ksylitol, erytrytol, stewia), 
• świeżych ziół (np. oregano, bazylię, kurkumę, zioła prowansalskie, cynamon, imbir), domowych sosów bez soli.

Czego nie jeść przy refluksie?

Czego nie jeść przy refluksie? Zalecenia diety antyrefluksowej są niespójne. Ze względu na małe grupy badawcze nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków dotyczących diety przy refluksie. Z tego powodu każdy pacjent powinien kierować się indywidualną tolerancją.

Dieta przy refluksie żołądka powinna ograniczać spożycie:

• warzyw z dodatkiem tłustych sosów, zasmażek,
• warzyw w occie, czosnku, cebuli, pora, szparagów, pomidorów i przetworów z pomidorów (np. przecieów,  koncentratów), kapusty, papryki, rzodkiewki,
• owoców kandyzowanych i owoców w syropach,
• pieczywa cukierniczego, pieczywa tostowego, bułek maślanych, płatków śniadaniowych z dodatkiem cukru (kukurydzianych, czekoladowych, muesli, crunchy), pieczywa razowego, pełnoziarnistego,
• ryżu: brązowego, dzikiego, czerwonego,
• makaronu pełnoziarnistego: pszennego, żytniego, gryczanego, orkiszowego
• kaszy gruboziarnistej: gryczanej, jęczmiennej, pęczak,
• ziemniaków z dodatkiem tłustych sosów, zasmażek śmietany, masła,
• frytek, chipsów
• placków ziemniaczanych smażonych na tłuszczu,
• pełnotłustego mleka, mleka skondensowanego, śmietany, śmietanki do kawy, jogurtów owocowych z dodatkiem cukru, deserów mlecznych, serów: pełnotłustych białych i żółtych, topionych, typu feta, pleśniowych typu brie, camembert, pełnotłustej mozzarelli, mascarpone,
• jaj smażonych na dużej ilości tłuszczu (np. maśle, boczku, smalcu, słoninie), jaj  z majonezem,
• tłustego mięsa: wieprzowiny, wołowiny, baraniny, gęsi, kaczki, tłustych wędlin (np. baleronu, salami, salcesonu, boczku, mielonki), konserw mięsnych, wędlin podrobowych, pasztetów, parówek, kabanosów, kiełbasy,
• konserw rybnych, kawioru, ryb wędzonych, ryb w oleju, tłustych sosów na bazie śmietany, 
• dużej ilości nasion roślin strączkowych (np. soi, ciecierzycy, grochu, soczewicy, fasoli, bobu),
• niskiej jakości gotowych przetworów strączkowych (np. parówki sojowe, kotlety sojowe w panierce, pasztety sojowe, burgery wegetariańskie),
• smalcu, słoniny, łóju, margaryny twardej (w kostce), olejów tropikalnych: palmowego, kokosowego,  majonezu
• orzechów i pestek: solonych, w czekoladzie, w karmelu, miodzie, posypkach, panierkach,
• kakao, czekolady i wyrobów czekoladowych, cukru, miodu, syropu klonowego,
• dużych ilości cukru i tłuszczu (np. ciast, ciastek, batonów, chałw, pączków, faworków, cukierków),
• słonych przekąsek (np. chipsów, słonych paluszków, prażynek, krakersów, nachosów, chrupek), 
• przypraw ostrych, octu, kostek rosołowych, gotowych sosów i marynat. 

Inne interwencje obejmują:

• utratę wagi u pacjentów z nadwagą, 
• podniesienie zagłówka łóżka, 
• rezygnacja z palenia tytoniu i alkoholu, 
• unikanie późnych posiłków w nocy i przekąsek przed snem, 
• pozostawanie w pozycji pionowej podczas i po posiłkach, 
• unikanie obcisłych ubrań (takich, które naciskają na brzuch), 
• unikanie stresu, 
• umiarkowaną aktywność fizyczną (ale nie bezpośrednio po posiłku), 
• unikanie przejadania się przed snem (kolację należy zjeść 3 godziny przed snem). 

Otyłość jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju GERD z tego powodu dieta przy refluksie powinna być wprowadzona natychmiast. Badania naukowe wykazały, że przyrost masy ciała u osób z prawidłowym BMI jest związany z rozwojem objawów GERD. Masz problem z nadmierną masą ciała? Sprawdź czy dieta pudełkowa jest dla Ciebie. Jeżeli potrzebujesz konsultacji dietetycznej - zadzwoń do nas (22) 250 22 50!

Jak wyleczyć refluks?

Aby wyleczyć refluks należy przestrzegać diety, ale również zaleceń lekarskich. W leczeniu farmakologicznym GERD stosuje się leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego i przyczyniające się do ustępowania objawów choroby i poprawy jakości życia pacjentów. Najczęściej stosowaną grupą leków są inhibitory pompy protonowej (IPP). IPP hamują proces wydzielania kwasu solnego w jego końcowym etapie i tym samym podwyższają pH w żołądku. Ocenia się, że nawet 80% pacjentów doświadcza  nawrotów choroby w ciągu roku od odstawienia leczenia. Tacy pacjenci wymagają tak zwanego leczenia podtrzymującego.

Poza dietą na refluks i farmakoterapią ważnym elementem leczenia jest prawidłowe nawodnienie. Co pić na refluks? Pacjenci z GERD powinni sięgać po:

• wodę niegazowaną, 
• niesłodzone napoje, 
• słabe napary i kawy (w ograniczonych ilościach), 
• soki owocowe i warzywne (w ograniczonych ilościach, pod warunkiem, że są dobrze tolerowane). 

Napoje, z których należy bezwzględnie zrezygnować, to:

• alkohol, 
• napoje gazowane, 
• mięta, 
• sok pomidorowy, 
• sok z cytrusów, 
• napoje energetyczne, 
• napoje z dodatkiem cukru, 
• kakao. 

Dieta antyrefluksowa - przykładowy jadłospis

Dieta antyrefluksowa nie musi być skomplikowana! Jeśli brakuje Ci pomysłów na zdrowe posiłki, to mam kilka propozycji:. 

Śniadanie przy refluksie - Owsianka z truskawkami 

Składniki:

• płatki owsiane - 50 g (2,5 łyżki) 
• mleko 0,5% - 250 ml (szklanka)
• truskawki (świeże lub mrożone) - 100 g (garść)
• siemię lniane - 10 g (łyżka)

Przygotowanie:

1. W garnku zagotuj mleko, dodaj płatki owsiane i siemię lniane. 
2. Gotuj, aż płatki będą miękkie. 
3. Owsiankę odstaw do ostudzenia. 
4. Truskawki pokrój i zjedz z owsianką.

Drugie śniadanie -  Kanapki z serkiem kanapkowym i wędliną 

Składniki: 

• dobrze tolerowany chleb - 120 g (2 kromki)
• serek kanapkowy - 40 g (2 łyżki)
• wędlina drobiowa - 40 g (2 plastry)
• sałata - 10 g (2 liście) 

Przygotowanie:

1. Pieczywo posmaruj serkiem kanapkowym, następnie połóż sałatę i wędlinę. 

Obiad przy refluksie - Kasza kuskus z kotletem drobiowym 

Składniki: 

• kasza kuskus - 50 g (5 łyżek)
• pierś z kurczaka - 150 g (pół piersi) 
• oliwa z oliwek - 10 ml (łyżka) 
• marchew - 150 g (sztuka)
• cukinia - 150 g (pół sztuki) 

Przygotowanie:

1. Warzywa umyj i pokrój w kostkę.
2. Pierś z kurczaka dopraw ulubionymi ziołami, skrop oliwą z oliwek i piecz razem z warzywami przez 15-20 minut w 180’ C.
3. W garnku ugotuj kaszę kuskus zgodnie z instrukcją z opakowania.

Kolacja przy refluksie - Zupa krem z dyni

Składniki:

• dynia - 200 g 
• mleczko kokosowe - 50 g (2 łyżki)
• ziemniak - 150 g (sztuka)
• soczewica - 50 g (2,5 łyżki) 
• bulion - 400 ml (1,5 szklanki)

Przygotowanie:

1. Warzywa pokrój w kostkę. 
2. Zagotuj bulion, dodaj warzywa i soczewicę. Zagotuj. 
3. Do miękkich warzyw dodaj mleczko kokosowe, ulubione przyprawy i zblenduj. 

Smacznego! 

Dieta w chorobie refluksowej ma kluczowe znaczenie w łagodzeniu dolegliwości i procesie leczenia. Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zrozumieć jak ważna jest dieta przy refluksie żołądkowym. 
Pamiętaj, że odpowiednio zbilansowana dieta to klucz do sukcesu!

Bibliografia

1. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej - ,,Choroba refluksowa przełyku – zalecenia i jadłospis’’
2. Calvet X. Oesophageal disease: gastroesophageal reflux disease, Barrett's oesophagus, achalasia and eosinophilic oesophagitis. Gastroenterol Hepatol. 2016 Sep;39 Suppl 1:47-52. English, Spanish. doi: 10.1016/S0210-5705(16)30174-1. PMID: 27888864.
3. Dağlı Ü, Kalkan İH. The role of lifestyle changes in gastroesophageal reflux diseases treatment. Turk J Gastroenterol. 2017 Dec;28(Suppl 1):S33-S37. doi: 10.5152/tjg.2017.10. PMID: 29199165.
4. Montoro-Huguet MA. Dietary and Nutritional Support in Gastrointestinal Diseases of the Upper Gastrointestinal Tract (I): Esophagus. Nutrients. 2022 Nov 14;14(22):4819. doi: 10.3390/nu14224819. PMID: 36432505; PMCID: PMC9697263.