Skutki niedoboru potasu w diecie

Niedobór potasu to hasło, które często słyszymy w reklamach telewizyjnych czy radiowych. Czy mimo jego popularności, każdy wie, dlaczego dieta uboga w potas jest niekorzystna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu? Jakie są najbardziej charakterystyczne objawy niedoboru potasu w organizmie? Co bywa najczęstszą przyczyną tego stanu? Czy zrównoważona dieta, która uwzględnia produkty bogate w potas, jest w stanie pokryć potrzeby organizmu na ten pierwiastek? Jeśli chcesz zagłębić powyższą tematykę, zapraszamy do lektury poniższego materiału.

Spis treści:

1. Jakie funkcje pełni potas w organizmie?
2. Niedobór potasu – objawy, jakie mogą o tym świadczyć!
3. Jakie są skutki niedoboru potasu w organizmie?
4. Jak sprawdzić, czy mam niedobór potasu?
5. Najczęstrze przyczyny niedoboru potasu w organizmie
6. Źródła potasu w diecie. Czy potas w jedzeniu wystarczy, aby pokryć potrzeby ciała?
7. Poznaj najlepsz źródła potasu w żywności

Jakie funkcje pełni potas w organizmie?

Potas jest niezwykle ważnym pierwiastkiem dla organizmu człowieka. Obok sodu i chloru to główny elektrolit, którego niedobory mogą przysporzyć wielu problemów zdrowotnych.

Za co odpowiada potas? Do jego funkcji należą:

• regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu – uproszczając, oznacza to, że potas jako jeden z elektrolitów dba o odpowiednie nawodnienie wszystkich komórek ciała.
• regulacja ciśnienia tętniczego krwi – dieta bogata w potas przyczynia się do usuwania nadmiaru sodu z organizmu, dzięki czemu pomaga obniżać ciśnienie tętnicze krwi. Warto wiedzieć, że sód jest elektrolitem, który odpowiada za zatrzymywanie wody w ciele, co skutkuje zwiększeniem objętości krwi i wzrostem ciśnienia tętniczego. Potas działa przeciwnie.
• wsparcie funkcjonowania układu nerwowego –  potas jest niezbędny do utrzymania odpowiedniego potencjału błonowego komórek nerwowych. Dzięki temu pomaga w przewodzeniu sygnałów między komórkami nerwowymi. Jest to kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
• regulacja aktywności mięśniowej – potas uczestniczy w procesach skurczu mięśni szkieletowych, gładkich oraz mięśnia sercowego. Charakterystycznym objawem niedoboru potasu w organizmie mogą być często pojawiające się bolesne skurcze mięśni.
• regulacja równowagi kwasowo-zasadowej – oznacza to, że jako pierwiastek o działaniu zasadotwórczym bierze udział w utrzymaniu odpowiedniego pH krwi i moczu.

Niedobór potasu – objawy, jakie mogą o nim świadczyć!

Badania naukowe pokazują, że statystyczny Polak dostarcza wraz z dietą mniej potasu niż zalecana dawka. Mimo to deficyty tego składnika w płynach ustrojowych zdarzają się stosunkowo rzadko. Zdecydowanie częściej występują niedobory potasu u osób starszych niż u dorosłych czy dzieci.

Niedobór potasu to stan określany hipokaliemią. Stwierdza się go, gdy poziom potasu we krwi jest niższy niż określone normy dla danego wieku, płci i stanu zdrowia. Ponieważ niedobór potasu zaburza właściwą pracę serca, mięśni i nerwów, niepokojące symptomy będą manifestowały głównie układy krwionośny, mięśniowy oraz nerwowy.  

Przechodząc do konkretów. Jakie stany powinny nas zaniepokoić? Poniżej prezentujemy listę najczęściej występujących objawów niedoboru potasu:

• osłabienie siły mięśni będące przyczyną trudności w wykonywaniu codziennych czynności, które nie wynika z innych przyczyn np. przetrenowania,
• senność i ogólne uczucie zmęczenia, które występują mimo odpowiedniej dawki snu, stosowania zróżnicowanej diety, właściwego nawodnienia i wykluczenia innych chorób np. cukrzycy typu II czy insulinooporności,
• bolesne i częste skurcze mięśni, które nie są wynikiem niedoboru magnezu, a ponadto nie występowały wcześniej z daną częstotliwością, 
• zaburzenia rytmu serca – głównie przyspieszona akcja serca,
• rozdrażnienie, apatia,
• zaparcia, które mogą być wynikiem zaburzonej pracy mięśni gładkich jelit. Pojawiają się mimo stosowania diety zasobnej w błonnik pokarmowy (min. 25 g dziennie) i wypijania co najmniej 2 litrów płynów na dobę.

Jakie są skutki niedoboru potasu w organizmie? 

Długotrwały niedobór potasu w organizmie nie jest stanem korzystnym. Przewlekła hipokaliemia może przyczyniać się do rozwoju poważnych chorób wymagających specjalistycznego leczenia. Są to m.in.:

• nadciśnienie tętnicze krwi, 
• choroby nerek np. kamica nerkowa,
• choroby serca np. arytmia serca,
• zaburzenia wodno-elektrolitowe wymagające leczenia szpitalnego.

Jak sprawdzić, czy mam niedobór potasu?

Wiele z wymienionych powyżej objawów niedoboru potasu obserwujesz u siebie? W pierwszej kolejności umów się na wizytę do lekarza rodzinnego i porozmawiaj o niepokojących symptomach. Dobry specjalista powinien zlecić wykonanie niezbędnych badań, które pozwolą ocenić stan zdrowia i odżywienia organizmu. Nie stawiaj swojej diagnozy samodzielnie, na podstawie informacji przeczytanych na różnych stronach internetowych. 

Objawy niedoboru potasu można pomylić z innymi schorzeniami. Specjalista ma wiedzę, jakie parametry oprócz poziomu potasu we krwi i moczu warto ocenić, aby wykluczyć inne powody gorszego samopoczucia. 

Najczęstsze przyczyny niedoboru potasu w organizmie

Oprócz skorzystania z wizyty lekarskiej jednocześnie warto przyjrzeć się temu, jak w ostatnim czasie wyglądała kwestia odżywiania. Czy posiłki uwzględniały różnorodne, mało przetworzone pokarmy bogate w potas, takie jak warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, orzechy, strączki? To kluczowe pytanie, ponieważ niedostateczne spożycie potasu wraz z dietą jest najczęstszym powodem jego niedoboru w organizmie. 

Z drugiej strony niekorzystne jest spożywanie dużej ilości soli. Zarówno tej dodawanej samodzielnie do potraw, jak i obecnej w produktach spożywczych. Produktami bogatymi w sól są m.in. chipsy, krakersy, pieczywo, wędliny, parówki, kiełbasy, sery, kiszonki czy konserwy. Nadmiar sodu w diecie może powodować zwiększoną utratę potasu wraz z moczem prowadząc do jego niedoboru.

Inne przyczyny niedoboru potasu to:

• zaburzenia odżywiania – jadłowstręt psychiczny (anoreksja), bulimia,
• wymioty i biegunka – szczególnie przewlekłe lub bardzo intensywne mogą powodować nadmierną utratę wody i elektrolitów, 
• stosowanie niektórych leków np. moczopędnych (tzw. diuretyki),
• spożycie alkoholu – alkohol może prowadzić do zwiększonej utraty potasu na skutek zwiększonego wydzielania potasu wraz z moczem,
• zaburzenia hormonalne dotyczące zwłaszcza hormonów, które regulują gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu np. aldosteron.

Źródła potasu w diecie. Czy potas w jedzeniu wystarczy, aby zaspokoić potrzeby ciała?

Zgodnie z zaleceniami specjalistów Instytutu Żywności i Żywienia dzienne spożycie potasu powinno wynosić ok. 3500 mg. Czy taką dawkę trudno zapewnić wraz z dietą? Okazuje się, że nie. W przypadku osób zdrowych uwzględnienie w posiłkach różnorodnych produktów, które są dobrym źródłem potasu w żywności jest wystarczające, aby pokryć codzienne fizjologiczne potrzeby. Jakie pokarmy warto jeść codziennie, aby uniknąć niedoboru potasu w organizmie?

Poznaj najlepsze źródła potasu w żywności!

Zróżnicowana dieta wystarczy, aby zaopatrzyć organizm w niezbędną codzienną dawkę potasu. Dlatego zamiast kierować się do pobliskiej apteki po suplement diety z potasem, zachęcamy by zmienić kierunek i wybrać się do… sklepu spożywczego. W każdym zaopatrzymy się w żywność bogatą w potas, z której każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie. 

Stosując dietę potasową do koszyka warto wrzucić m.in. następujące produkty wysokiej jakości:

• warzywa – zwłaszcza pomidory (a także ich przetwory o niskiej zawartości soli np. passata pomidorowa czy koncentrat pomidorowy), brokuły, kalafior, natkę pietruszki, seler korzeniowy, seler naciowy, marchew, pietruszkę, jarmuż, szpinak, buraki, rukola, fasolkę szparagową,
• owoce – np. banany, maliny, brzoskwinie, awokado, pomarańcze, maliny, truskawki, jabłka,
• suszone owoce – np. morele, śliwki, rodzynki,
• orzechy – np. migdały, pestki dyni, pistacje, orzechy włoskie, sezam, nasiona słonecznika, siemię lniane,
• produkty zbożowe z pełnego ziarna – np. ciemny makaron, pęczak, kasza jaglana, komosa ryżowa, płatki owsiane, mąka pełnoziarnista, ryż brązowy,
• nasiona roślin strączkowych –  np. soczewica, fasola, ciecierzyca,
• mięso – np. filet z piersi kurczaka, polędwica wołowa, schab wieprzowy,
• ryby – np. dorsz, łosoś, makrela, karp,
• jaja,
• produkty mleczne – np. ser biały, jogurt naturalny, kefir, maślanka.

Jeśli chcesz ułatwić sobie zadanie skorzystaj z usług profesjonalnego cateringu dietetycznego Light Diet. Zbilansowane i pyszne posiłki na cały dzień otrzymasz pod same drzwi. Osobom, które spożywają wszystkie grupy produktów polecana jest dieta standardowa o najbardziej urozmaiconym menu. 

Potrzebujesz pomocy w wyborze rodzaju menu? W wolnej chwili zadzwoń do naszych dietetyków pod numer tel. 22 250 22 50, chętnie doradzą Ci najlepsze rozwiązanie.

Bibliografia:

1. D. Włodarek, E. Lange, L. Kozłowska, D. Głąbska. Dietoterapia. PZWL, Warszawa
2. J. Malinowska: Potas – znaczenie, źródła, przykłady realizacji zapotrzebowania z diety. NCEŻ, dostęp online.
3. A. Sławińska: Potas – źródła potasu w diecie i wpływ na zdrowie. Dietetycy.org.pl, dostęp online.