Niedobór potasu to hasło, które często słyszymy w reklamach telewizyjnych czy radiowych. Czy mimo jego popularności, każdy wie, dlaczego dieta uboga w potas jest niekorzystna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu? Jakie są najbardziej charakterystyczne objawy niedoboru potasu w organizmie? Co bywa najczęstszą przyczyną tego stanu? Czy zrównoważona dieta, która uwzględnia produkty bogate w potas, jest w stanie pokryć potrzeby organizmu na ten pierwiastek? Jeśli chcesz zagłębić powyższą tematykę, zapraszamy do lektury poniższego materiału.
Spis treści:
- Jakie funkcje pełni potas w organizmie?
- Niedobór potasu – objawy, jakie mogą o tym świadczyć!
- Jakie są skutki niedoboru potasu w organizmie?
- Jak sprawdzić, czy mam niedobór potasu?
- Najczęstrze przyczyny niedoboru potasu w organizmie
- Źródła potasu w diecie. Czy potas w jedzeniu wystarczy, aby pokryć potrzeby ciała?
- Poznaj najlepsz źródła potasu w żywności
Jakie funkcje pełni potas w organizmie?
Potas jest niezwykle ważnym pierwiastkiem dla organizmu człowieka. Obok sodu i chloru to główny elektrolit, którego niedobory mogą przysporzyć wielu problemów zdrowotnych.
Za co odpowiada potas? Do jego funkcji należą:
- regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu – uproszczając, oznacza to, że potas jako jeden z elektrolitów dba o odpowiednie nawodnienie wszystkich komórek ciała.
- regulacja ciśnienia tętniczego krwi – dieta bogata w potas przyczynia się do usuwania nadmiaru sodu z organizmu, dzięki czemu pomaga obniżać ciśnienie tętnicze krwi. Warto wiedzieć, że sód jest elektrolitem, który odpowiada za zatrzymywanie wody w ciele, co skutkuje zwiększeniem objętości krwi i wzrostem ciśnienia tętniczego. Potas działa przeciwnie.
- wsparcie funkcjonowania układu nerwowego – potas jest niezbędny do utrzymania odpowiedniego potencjału błonowego komórek nerwowych. Dzięki temu pomaga w przewodzeniu sygnałów między komórkami nerwowymi. Jest to kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
- regulacja aktywności mięśniowej – potas uczestniczy w procesach skurczu mięśni szkieletowych, gładkich oraz mięśnia sercowego. Charakterystycznym objawem niedoboru potasu w organizmie mogą być często pojawiające się bolesne skurcze mięśni.
- regulacja równowagi kwasowo-zasadowej – oznacza to, że jako pierwiastek o działaniu zasadotwórczym bierze udział w utrzymaniu odpowiedniego pH krwi i moczu.
Niedobór potasu – objawy, jakie mogą o nim świadczyć!
Badania naukowe pokazują, że statystyczny Polak dostarcza wraz z dietą mniej potasu niż zalecana dawka. Mimo to deficyty tego składnika w płynach ustrojowych zdarzają się stosunkowo rzadko. Zdecydowanie częściej występują niedobory potasu u osób starszych niż u dorosłych czy dzieci.
Niedobór potasu to stan określany hipokaliemią. Stwierdza się go, gdy poziom potasu we krwi jest niższy niż określone normy dla danego wieku, płci i stanu zdrowia. Ponieważ niedobór potasu zaburza właściwą pracę serca, mięśni i nerwów, niepokojące symptomy będą manifestowały głównie układy krwionośny, mięśniowy oraz nerwowy.
Przechodząc do konkretów. Jakie stany powinny nas zaniepokoić? Poniżej prezentujemy listę najczęściej występujących objawów niedoboru potasu:
- osłabienie siły mięśni będące przyczyną trudności w wykonywaniu codziennych czynności, które nie wynika z innych przyczyn np. przetrenowania,
- senność i ogólne uczucie zmęczenia, które występują mimo odpowiedniej dawki snu, stosowania zróżnicowanej diety, właściwego nawodnienia i wykluczenia innych chorób np. cukrzycy typu II czy insulinooporności,
- bolesne i częste skurcze mięśni, które nie są wynikiem niedoboru magnezu, a ponadto nie występowały wcześniej z daną częstotliwością,
- zaburzenia rytmu serca – głównie przyspieszona akcja serca,
- rozdrażnienie, apatia,
- zaparcia, które mogą być wynikiem zaburzonej pracy mięśni gładkich jelit. Pojawiają się mimo stosowania diety zasobnej w błonnik pokarmowy (min. 25 g dziennie) i wypijania co najmniej 2 litrów płynów na dobę.
Jakie są skutki niedoboru potasu w organizmie?
Długotrwały niedobór potasu w organizmie nie jest stanem korzystnym. Przewlekła hipokaliemia może przyczyniać się do rozwoju poważnych chorób wymagających specjalistycznego leczenia. Są to m.in.:
- nadciśnienie tętnicze krwi,
- choroby nerek np. kamica nerkowa,
- choroby serca np. arytmia serca,
- zaburzenia wodno-elektrolitowe wymagające leczenia szpitalnego.
Jak sprawdzić, czy mam niedobór potasu?
Wiele z wymienionych powyżej objawów niedoboru potasu obserwujesz u siebie? W pierwszej kolejności umów się na wizytę do lekarza rodzinnego i porozmawiaj o niepokojących symptomach. Dobry specjalista powinien zlecić wykonanie niezbędnych badań, które pozwolą ocenić stan zdrowia i odżywienia organizmu. Nie stawiaj swojej diagnozy samodzielnie, na podstawie informacji przeczytanych na różnych stronach internetowych.
Objawy niedoboru potasu można pomylić z innymi schorzeniami. Specjalista ma wiedzę, jakie parametry oprócz poziomu potasu we krwi i moczu warto ocenić, aby wykluczyć inne powody gorszego samopoczucia.
Najczęstsze przyczyny niedoboru potasu w organizmie
Oprócz skorzystania z wizyty lekarskiej jednocześnie warto przyjrzeć się temu, jak w ostatnim czasie wyglądała kwestia odżywiania. Czy posiłki uwzględniały różnorodne, mało przetworzone pokarmy bogate w potas, takie jak warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, orzechy, strączki? To kluczowe pytanie, ponieważ niedostateczne spożycie potasu wraz z dietą jest najczęstszym powodem jego niedoboru w organizmie.
Z drugiej strony niekorzystne jest spożywanie dużej ilości soli. Zarówno tej dodawanej samodzielnie do potraw, jak i obecnej w produktach spożywczych. Produktami bogatymi w sól są m.in. chipsy, krakersy, pieczywo, wędliny, parówki, kiełbasy, sery, kiszonki czy konserwy. Nadmiar sodu w diecie może powodować zwiększoną utratę potasu wraz z moczem prowadząc do jego niedoboru.
Inne przyczyny niedoboru potasu to:
- zaburzenia odżywiania – jadłowstręt psychiczny (anoreksja), bulimia,
- wymioty i biegunka – szczególnie przewlekłe lub bardzo intensywne mogą powodować nadmierną utratę wody i elektrolitów,
- stosowanie niektórych leków np. moczopędnych (tzw. diuretyki),
- spożycie alkoholu – alkohol może prowadzić do zwiększonej utraty potasu na skutek zwiększonego wydzielania potasu wraz z moczem,
- zaburzenia hormonalne dotyczące zwłaszcza hormonów, które regulują gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu np. aldosteron.
Źródła potasu w diecie. Czy potas w jedzeniu wystarczy, aby zaspokoić potrzeby ciała?
Zgodnie z zaleceniami specjalistów Instytutu Żywności i Żywienia dzienne spożycie potasu powinno wynosić ok. 3500 mg. Czy taką dawkę trudno zapewnić wraz z dietą? Okazuje się, że nie. W przypadku osób zdrowych uwzględnienie w posiłkach różnorodnych produktów, które są dobrym źródłem potasu w żywności jest wystarczające, aby pokryć codzienne fizjologiczne potrzeby. Jakie pokarmy warto jeść codziennie, aby uniknąć niedoboru potasu w organizmie?
Poznaj najlepsze źródła potasu w żywności!
Zróżnicowana dieta wystarczy, aby zaopatrzyć organizm w niezbędną codzienną dawkę potasu. Dlatego zamiast kierować się do pobliskiej apteki po suplement diety z potasem, zachęcamy by zmienić kierunek i wybrać się do… sklepu spożywczego. W każdym zaopatrzymy się w żywność bogatą w potas, z której każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie.
Stosując dietę potasową do koszyka warto wrzucić m.in. następujące produkty wysokiej jakości:
- warzywa – zwłaszcza pomidory (a także ich przetwory o niskiej zawartości soli np. passata pomidorowa czy koncentrat pomidorowy), brokuły, kalafior, natkę pietruszki, seler korzeniowy, seler naciowy, marchew, pietruszkę, jarmuż, szpinak, buraki, rukola, fasolkę szparagową,
- owoce – np. banany, maliny, brzoskwinie, awokado, pomarańcze, maliny, truskawki, jabłka,
- suszone owoce – np. morele, śliwki, rodzynki,
- orzechy – np. migdały, pestki dyni, pistacje, orzechy włoskie, sezam, nasiona słonecznika, siemię lniane,
- produkty zbożowe z pełnego ziarna – np. ciemny makaron, pęczak, kasza jaglana, komosa ryżowa, płatki owsiane, mąka pełnoziarnista, ryż brązowy,
- nasiona roślin strączkowych – np. soczewica, fasola, ciecierzyca,
- mięso – np. filet z piersi kurczaka, polędwica wołowa, schab wieprzowy,
- ryby – np. dorsz, łosoś, makrela, karp,
- jaja,
- produkty mleczne – np. ser biały, jogurt naturalny, kefir, maślanka.
Jeśli chcesz ułatwić sobie zadanie skorzystaj z usług profesjonalnego cateringu dietetycznego Light Diet. Zbilansowane i pyszne posiłki na cały dzień otrzymasz pod same drzwi. Osobom, które spożywają wszystkie grupy produktów polecana jest dieta standardowa o najbardziej urozmaiconym menu.
Potrzebujesz pomocy w wyborze rodzaju menu? W wolnej chwili zadzwoń do naszych dietetyków pod numer tel. 22 250 22 50, chętnie doradzą Ci najlepsze rozwiązanie.
Bibliografia:
- D. Włodarek, E. Lange, L. Kozłowska, D. Głąbska. Dietoterapia. PZWL, Warszawa
- J. Malinowska: Potas – znaczenie, źródła, przykłady realizacji zapotrzebowania z diety. NCEŻ, dostęp online.
- A. Sławińska: Potas – źródła potasu w diecie i wpływ na zdrowie. Dietetycy.org.pl, dostęp online.
Porcja świeżych artykułów
Jaka mąka jest najzdrowsza?
Jaka mąka jest najzdrowsza? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, dlatego podpowiadamy jaka mąka jest najzdrowsza przy cukrzycy, na diecie bezglutenowej i ketogenicznej. Ponadto wyjaśniamy, jaka mąka jest najzdrowsza, jeśli chcesz zadbać o obecność w diecie produktów jak najbardziej odżywczych dla organizmu. Z artykułu dowiesz się również co oznacza typ mąki, a także jaka mąka ma najmniej kalorii.
Dieta śródziemnomorska – zasady, efekty, jadłospis i przepisy
Dieta śródziemnomorska to sposób odżywiania, który warto poznać. Z jej dobroczynnych właściwości skorzystają zarówno osoby zdrowe, jak i zmagające się z wysokim cholesterolem, zaparciami czy otyłością. Zastanawiasz się na czym polega dieta śródziemnomorska i jakie są jej zasady? Przybliżamy je w poniższym materiale. Znajdziesz w nim również śródziemnomorski jadłospis wraz z przepisami.
Produkty z dużą ilością białka
Dieta wysokobiałkowa najlepsza na redukcję? Białko jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych. Z tego artykułu dowiesz się co zawiera białko i jakie jest zapotrzebowanie na ten składnik. A także - kto powinien jeść produkty zawierające dużo białka. Zapraszam do czytania!